طبیعت دست نخورده، دیدن کویر از نزدیک، جنگل و چشمه های آب معدنی از جمله جاذبه های طبیعی استان سمنان است.
اگر در ایام تعطیلات قصد تجربه ای متفاوت از سفر، دیدن از نزدیک کویر، جنگل ابر، رصد ستارگان، چشمه های آب معدنی، طبیعت دست نخورده را دارید، سفر به استان سمنان و دیدن جاذبه های گردشگری آن گزینه مناسبی برای سفر به این خطه بی بدیل ایران اسلامی است.
طبیعت بکر و دست نخورده استان سمنان به تنهایی در شهرستان های این استان نیز جالب توجه است به طوریکه با سفر به شهر سمنان و سپس به شهمیرزاد و مهدیشهر میتوان تجربه دو آب و هوای متفاوت را با طی 20 کیلومتر داشت.
کویر، جنگل، مناطق خشک و بیابانی، مناطق سرسبز و جمیع اضداد طبیعت را یکجا میتوان در مسافتی به ابعاد 20 کیلومتر مربع در استان سمنان مشاهده کرد.
شهر سمنان :
شهر سمنان که مرکز استان سمنان است شهری با سابقه تاریخی چند هزار ساله است، این شهر دارای آثار باستانی متعدد و دیدنی مربوط به دوره های مختلف تاریخ است.
منطقه زیارتی سیاحتی پیغمبران، مسجد جامع سمنان، بقعه شیخ علاء الدوله سمنانی، دروازه ارگ، ارگ علا، دارالحکومه، کاروانسراهای شاه عباسی، آهوان، شاه سلیمانی، مدرسه فتحعلی بیگ، صادق خان، برج چهل دختر، قلعه سارو، کوشمغان، لاسگرد، پاچنار، یخدان آتشگاه، آتشگاه سمنان، آب انبار کارخانه، کهنه دژ، توکلی، ناسار، سرخه، تپه ناسار یا نوحصار، حمام حضرت، ناسار، قلی، نخست، پهنه ، قلعه لاسگرد، سلیمانی، مدرسه حاج فتحعلی بیگ و مدرسه صادق خان از جاذبه های گردشگری شهر سمنان است.
شهرستان مهدیشهر ( سنگسر ) :
شهرستان مهدیشهر (سنگسر) در فاصله 18 کیلومتری سمنان واقع شده است. این شهر در شمال غربی سمنان و شهری کاملا کوهستانی در جنوب رشته کوه البرز است و غار دربند، منطقه سرسبز دربند و راه بند، کافر قلعه، پامنار، آتشکده آناهیتا، حیات وحش پرور با بیش از دو هزار گونه جانوری از جاذبه های گردشگری این شهر است.
شهمیرزاد :
شهمیرزاد در شمال سمنان به فاصله 24 کیلومتری آن واقع شده و به دلیل جاذبه های فراوان طبیعی در تابستان پذیرای گردشگران بسیاری است.
علاوه بر جاذبه های طبیعی مانند طبیعت سبز در کنار کوهستان و آب و هوای معتدل، بزرگ ترین باغ گردوی جهان به تایید فائو (سازمان خواروبار جهانی) در حومه این شهر قرار دارد. برخی بناهای تاریخی مانند شیر قلعه، قلعه شیخی، دژ وهل (به عنوان یکی از کانون های مهم اسماعیلیان) نیز بر جاذبه های گردشگری شهمیرزاد افزوده است.
شهرستان شاهرود :
در شهرستان شاهرود نیز که جنگل ابر آن زبانزد همه است، میتوان در مناطق رضا آباد و خارتوران، طی مسیر در مناطق کویری را تجربه کرد.
شهرستان گرمسار :
شهرستان گرمسار شهر خورشید تابان نیز با جاده سنگفرش که یادگار گذشتگان و مسیر تاریخی ابریشم است، جاذبه های فراوانی دارد.
شهرستان دامغان :
شهرستان دامغان نیز با چشمه علی، انگورستانی، جلوه هایی از هنر نقاشی طبیعت را به نمایش میگذارد.
آبگرم :
چشمه های آبگرم در 21 کیلومتری شمال غرب سمنان و 18 کیلومتری غرب شهرستان مهدیشهر قرار دارند. مردم از گذشته از این چشمه ها استفاده های درمانی و تفریحی میکنند و برای استفاده های درمانی استخرهایی در محل چشمه ها ساخته شده است.
پیغمبران :
در شمال شرق شهر سمنان منطقه زیارتی و سیاحتی پیغمبران قرار دارد، مقبره پیغمبران در قله کوهی به همین نام در 21 کیلومتری جاده اصلی تهران - مشهد در نزدیکی سمنان واقع شده است.
بر اساس اطلاعات موجود در این مقبره سام و لام از فرزندان نوح پیغمبر مدفون هستند و آب و هوای معتدل و پوشش گیاهی و جانوری منطقه، جاذبه زیارتی منطقه را به عنوان محور گردشگری آن تکمیل میکند.
آهوان :
آهوان در حدود 30 کیلومتری سمنان و 78 کیلومتری غرب دامغان واقع شده است. در اطراف آهوان چند روستای پای کوهی معروف به کلاته وجود دارد که با باغها، کشتزارهای مختلف و استخرهای آبیاری مناظر زیبایی را خلق میکند.
در کنار جاذبه های طبیعی، وجود دو کاروانسرا یا رباط تاریخی به نام رباط سنگی انوشیروانی و کاروانسرای شاه عباسی بر اهمیت این منطقه افزوده است.
زمان ساخت کاروانسرای سنگی (رباط انوشیروانی) به سالهای 420 تا 421 هجری قمری و ساخت کاروانسرای شاه عباسی به سال 1097زهجری قمری در دوره صفویه بر میگردد.
بسطام :
شهر بسطام زادگاه و محل آرامگاه عارف بزرگ بایزید بسطامی دومین شهر نمونه گردشگری استان سمنان است که در 6 کیلومتری شاهرود واقع شده و در مسیر جاده شاهرود - آزادشهر قرار دارد.
این شهر دارای جاذبه های گردشگری تاریخی، طبیعی، عرفانی و مذهبی از جمله آستان مقدس امامزاده محمد (ع) و در طول سال پذیرای گردشگران زیادی از نقاط مختلف کشور و حتی خارج از کشور است.
وجود آرمگاه بایزید بسطامی، آرامگاه عارف بزرگ شیخ ابوالحسن خرقانی، موجب شده تا همه ساله گردشگرانی از کشورهای مسلمان همسایه مانند پاکستان و کشورهای آسیای میانه از این شهر تاریخی مذهبی دیدن کنند.
جنگل ابر :
جنگل زیبا و خوش آب و هوای ابر در 45 کیلومتری شمال شرق شاهرود از جنگلهای بکر و زیبای استان سمنان است و به دلیل اینکه فضای جنگل را پوششی از ابر فرا میگیرد به جنگل ابر معروف است.
ارتفاع زیاد جنگل از سطح دریا، پایین بودن درجه حرارت در فصل گرما، وجود چشمه سارهای فراوان و پوشش جنگلی متنوع از ویژگی های این جنگل است.
جنگل اولنگ :
جنگل اولنگ در 85 کیلومتری شمال شاهرود واقع شده است. این جنگل دارای درختان جنگلی متنوع و تنوع جانوری است.
جنگل دشت شاد :
جنگل دشت شاد در 180 کیلومتری شمال شرق شاهرود واقع شده است، تنوع گونه های جنگلی، طبیعت و چشم انداز زیبا از ویژگیهای این منطقه به شمار میرود.
جنگل و آبشار نام نیک :
جنگلهای نام نیک و حسین آباد در حوزه استحفاظی شهرستان شاهرود و در آبریز شمالی استان قرار دارند. واقع شدن این منطقه در مجاورت چند منطقه نمونه دیگر بر جذابیت آن افزوده است.
زیستگاه توران :
مجموعه توران از سه سمت پارک ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تشکیل شده است. این منطقه در قسمت جنوبی جاده تهران - مشهد و در قسمت شمال شرقی دشت کویر قرار دارد. این منطقه پس از پناهگاه حیات وحش نایبندان، دومین منطقه بزرگ تحت حفاظت سازمان محیط زیست کشور است.
از نظر پوشش گیاهی این منطقه از تنوع بالایی برخوردار است و در میان گونه های جانوری آن برخی از نادرترین گونه ها مانند یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی و پرندگانی همچون زاغ بور و هوبره دیده میشود.
زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در حال حاضر محدود به مناطق خاصی از ایران مانند توران و زیستکره کویر است و علاوه بر یوزپلنگ آسیایی، گورخر ایرانی به عنوان گونه جانوری نادر و زاغ بور یکی از نادرترین پرندگان جهان تنها در منطقه توران زندگی میکند.
مجن و آبشار تنگه داستان :
شهر مجن در فاصله 35 کیلومتری غرب شاهرود و در منطقه ای کوهستانی واقع شده است. تنگه معروف داستان در فاصله 10 کیلومتری شهر مجن قرار گرفته که آبشار این تنگه در زمره جاذبه های طبیعی شهرستان شاهرود محسوب میشود.
پوشش گیاهی و جانوری متنوع و آب و هوای مطلوب از جاذبه های گردشگری این منطقه است.
علاوه بر این، شهر مجن به عنوان یک منطقه تاریخی در دامنه کوه های البرز با ویژگی های منحصر به فرد و معماری خاص به عنوان ماسوله کویر شهرت دارد به طوری که بافت قدیمی شهر در شیب ارتفاع شکل گرفته و خانه ها به گونه‌ای ساخته شده اند که بام هر خانه حیاط خانه ای دیگر است.
برخی این شهر را نگین سرخ فام دامنه های البرز شرقی می نامند زیرا خاک اراضی و ارتفاعات آن سرخ رنگ است و زنان مجنی همه ساله بنا بر رسمی کهن با تهیه دوغابی از گل قرمز رنگ به تجدید نمای خانه های کاه گلی میپردازند.
خوش ییلاق :
پناهگاه حیات وحش خوش ییلاق در شمال شرقی شهرستان شاهرود قرار دارد. زیستگاه های جانوری و پوشش گیاهی این منطقه بسیار متنوع است.
این منطقه به دلیل وجود چشم اندازهای متفاوت طبیعی و تنوع اکوسیستمی شامل جنگل، کوهستان، مرطوب خزری، دشت خشک و بیابانی تنوع زیستی ویژه و ارزشمندی دارد و از بی نظیرترین پناهگاه های حیات وحش ایران است.
فرحزاد، تاش و چشمه هفت رنگ :
منطقه فرحزاد، تاش و چشمه هفت رنگ در شهرستان شاهرود واقع شده است. چشمه هفت رنگ به دلیل تنوع رنگ آب چشمه های جاری از مواد معدنی با خواص درمانی، از دیرباز مورد توجه اهالی منطقه بوده است. علت نامگذاری این منطقه به نام فرحزاد به دلیل سرسبزی مزارع و باغ های مثمر منطقه است.
قطری :
منطقه قطری در بخش بسطام شهرستان شاهرود و نزدیک روستای ابر واقع شده است. این منطقه از بارش سالانه به نسبت مطلوبی برخوردار بوده و به دلیل اقلیم معتدل و نسبتا مرطوب، پوشش گیاهی آن زیبا و چشم نواز است.
وجود آستان مقدس امامزاده سراوین قطری بر گردشگری مذهبی - طبیعی این منطقه افزوده است.
دشت آفتابگردان و شقایق های کالپوش :
یکی از مناطق جاذب گردشگری شهرستان شاهرود دشت آفتابگردان و شقایق در منطقه کالپوش است که نمایش منحصر به فرد گل های شقایق در منطقه از بیستم اردیبهشت ماه تا پایان خرداد جلوه زیبایی به ناحیه سرسبز کالپوش میدهد و گردشگران بسیاری را به این منطقه جلب میکند.
همه ساله جشنواره دشت شقایق و کشتی محلی در منطقه کالپوش برپا میشود. گل های آفتابگردان نیز که بیشتر در دشت دانیال تا ارتفاعات روستایکرنگ می روید، در ماه های مرداد و شهریور به گل نشسته و زیبایی این منطقه را دو چندان میکند.
روستای رضا آباد خوارتوران :
روستای عشایر نشین رضا آباد از توابع بخش بیارجمند شهرستان شاهرود، در 250 کیلومتری جنوب غربی شاهرود و 123 کیلومتری جنوب بیارجمند واقع شده است. پرورش گوسفند و شتر و نیز بافت انواع گلیم تنها راه معیشت اهالی سخت کوش این روستای کویری است.
مهم ترین جاذبه گردشگری این منطقه وجود تپه های ماسه ای به اشکال مختلف، سیاه چادر عشایری و نقوش بافته های زنان ایل است، این روستا را تپه های رمل در بر گرفته است.
پوشش گیاهی خاص منطقه از جمله جنگل های طاق و فرهنگ خاص مردم روستا، جاذبه گردشگری این روستا را دو چندان کرده است.
روستای عباس آباد :
عباس آباد روستایی قدیمی با کاروانسرایی کهن در شرق شاهرود و در کنار مسیر ارتباطی شاهرود به سبزوار قرار دارد. مهمترین جاذبه این روستا وجود کاروانسرای شاه عباسی و دیگر بناهای تاریخی است.
کاروانسراهای بزرگ میاندشت، میامی، عباس آباد و الحاک و نیز مسجد جامع فرومد مهمترین بناهای تاریخی در مسیر ارتباطی شاهرود - سبزوار است.
شهرستان دامغان
چشمه علی :
مجموعه چشمه علی در شمال شهر تاریخی دامغان و حدود 30 کیلومتری این شهر بین روستاهای آستانه و کلاته رودبار واقع شده است.
در زمان فتحعلی شاه قاجار در این محل یک مسجد و یک عمارت ساخته شد. بنای فتحعلی شاهی در میان رودخانه و وسط مجموعه تفریحی چشمه علی قرار گرفته و مسجدی تاریخی نیز در ضلع جنوبی قرار داشته که اکنون مسجدی جدید بر روی آن واقع شده است.
وجود درختان بید و صنوبر، باغ های گردو، زردآلو، درختان میوه، گیاهان دارویی و ارتفاعات کوهستانی به جاذبه های این منطقه افزوده است. قلعه های تاریخی منصور کوه و مهرنگار از دیگر جاذبه های تاریخی این منطقه است.
سد شهید شاهچراغی :
سد شهید شاهچراغی از جمله مناطق نمونه گردشگری استان سمنان است که در 12 کیلومتری دامغان ساخته شده و از جمله ویژگی های آن چشم انداز سد، قرار گرفتن در مسیر گردشگران چشمه علی، آب و هوای مطبوع و فضای سبز است.
وجود سد و بخشی از کناره سد که به دریاچه سد تبدیل شده، فرصت بهره برداری گردشگری از این منطقه را برای تفریح فراهم کرده است.
گردکوه :
منطقه کوهستانی گردکوه در 18 کیلومتری غرب دامغان واقع شده و محور جاذبه های گردشگری این منطقه قلعه گردکوه است که به گنبدان دژ نیز شهرت دارد.
کوهی که قلعه گردکوه بر آن بنا شده به شکل گنبد است. وجود گیاهان دارویی، صنعتی و گونه های مختلف جانوری بر جذابیت این منطقه افزوده است.
چشمه قلقل :
منطقه نمونه گردشگری چشمه قلقل در دو کیلومتری شمال روستای دشتبو دامغان واقع شده است. پوشش گیاهی منطقه ییلاقی و گونه های جانوری آن نیز بیشتر شامل گونه های مناطق کوهستانی است.
امامزاده میرجبرئیل و بقایای قلعه ای در شرق روستای تویه دروار از دیگر جاذبه های گردشگری این منطقه است. در نزدیکی این منطقه ناحیه ای به نام انگورستانی با آبشار آکواریومی زیبا وجود دارد که طبیعتی چشم نواز را خلق کرده است.
پیر خوشتر ( خوشدر ) :
منطقه پیر خوشتر در شمال غرب روستای کلاته رودبار دامغان واقع شده که در آن چشمه ای وجود دارد که از درون کوه های آهکی میجوشد. این منطقه به دلیل برخورداری از آب و هوای متنوع و گونه های مختلف جانوری، قابلیت جذب گردشگران را داراست.
تنگه زندان :
تنگه زندان در 53 کیلومتری شمال شهر دامغان قرار دارد. اقلیم منطقه ترکیبی از زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل و مطبوع است.
در کف این منطقه آب سرد و گوارای چشمه سارهای بالا دست جریان دارد از دیگر جاذبه های طبیعی این منطقه آبشار نسروا در 20 کیلومتری شمال شرق دیباج است.
شهرستان گرمسار
پارک ملی کویر :
منطقه سیاه کوه و پارک ملی کویر یکی از قدیمی ترین مناطق تحت حفاظت در ایران است. این منطقه در جنوب گرمسار و حد فاصل کویر مرکزی ایران و دریاچه نمک واقع شده است.
جاذبه های گردشگری پارک ملی کویر به دو بخش جاذبه های طبیعی و تاریخی تقسیم میشود.
جاده سنگفرش به عنوان یکی از شگفت انگیزترین آثار تاریخی از جاذبه های این منطقه است، به طوری که این جاده امکان عبور کاروان ها را از میان اراضی باتلاقی و شوره زارهای حاشیه دشت کویر فراهم می کرده است.
بنای مشهور قصر بهرام که در واقع یک کاروانسرای شاه عباسی است و کاروانسرای عین الرشید، آبراه سنگی سیه کوه که آب مورد نیاز قصر بهرام را تامین کرده، بقایای ساختمان حرمسرا، کاروانسراهای سفید آب و لکاب و آب انبار قیلوقه از دیگر جاذبه های تاریخی این منطقه است.
بنه کوه :
منطقه نمونه گردشگری بنه کوه در شمال شهر گرمسار واقع شده است. این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه باستانی گرمسار (خوار) به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه ای بوده است.
وجود قلعه باستانی استوناوند، ریگ تپه و قلعه گبری از جاذبه های این منطقه است. به دلیل قرار داشتن بنه کوه در بخش انتهایی رودخانه حبله رود، در این منطقه انواع پرندگان و ماهی ها زیست میکند.
روستای رامه :
روستای رامه و مناطق اطراف آن که منطقه نمونه گردشگری رامه را تشکیل میدهد در 55 کیلومتری شمال شرق شهر گرمسار واقع است که شامل چند روستا و مزرعه میشود.
مناطق طبیعی چشم نواز اطراف روستای رامه به ویژه ارتفاعات آن و حیات وحش متنوع و غنی، از جلوه های طبیعی این منطقه است. طبیعت این منطقه واقع در بخشی از منطقه شکار ممنوع خنار است.
بهورد :
منطقه گردشگری بهورد در 32 کیلومتری شمال غربی بخش ایوانکی در گرمسار قرار دارد. این منطقه حد فاصل دشت و کوهستان واقع شده است.
مناطق اطراف بهورد به ویژه ارتفاعات قره قاچ و گردنه قوچ از نظر حیات وحش غنی است و یکی از شکارگاه های مهم گرمسار محسوب میشود.
روستای قالیباف :
روستای کوهستانی و خوش آب و هوای قالیباف در 60 کیلومتری شمال شرقی گرمسار قرار دارد و از نظر اقلیمی از مناطق سرد و معتدل به شمار میرود.
پوشش گیاهی منطقه متنوع و از نظر حیات وحش نیز در مجاورت منطقه شکار ممنوع خنار با پوشش جانوری مناسب قرار دارد و از حیوانات شکاری مختلف غنی است، سایر جاذبه های تاریخی و طبیعی این منطقه نیز شامل آبشار، جنگل طبیعی بکر و بناهای تاریخی و امامزاده هایی که در ارتفاع کوه قرار دارند، می شود.
جنگل رودبارک :
رودبارک در 80 کیلومتری شمال شرق سمنان در مسیر راه شهمیرزاد به فولاد محله در شهرستان مهدیشهر و در دامنه جنوبی سلسله جبال البرز واقع شده است.
این منطقه بخشی از منطقه حفاظت شده پرور است و به دلیل وجود جنگل های پهن برگ و آب و هوای خنک به ویژه در فصل تابستان مورد توجه گردشگران قرار دارد.
وجود چشم انداز رودخانه در مسیر جنگلی از دلایل نامگذاری این منطقه به رودبارک است. تنوع گونه های گیاهی و جانوری، دمای مناسب به ویژه در فصل تابستان و چشم اندازهای طبیعی از علت های جاذب گردشگری این منطقه است.
غار دربند :
دربند منطقه سرسبز کوچکی است که در حد فاصل مسیر مهدیشهر به شهمیرزاد واقع شده و مهمترین قابلیت گردشگری آن، آب و هوای مطبوع، طبیعت بکر و غار دربند است.
غار دربند در شیبی تند در کمرکش کوهی آهکی واقع شده است. این غار با 140 میلیون سال قدمت، از غارهای آهکی بزرگ ایران است که طول آن به حدود 150 متر میرسد. حداکثر ارتفاع از کف غار 30 متر است. ستونهای بزرگ استلاگتیت و استلاگمیت و دیواره های آهکی از جاذبه های این غار است.
منطقه حفاظت شده پرور :
منطقه نمونه گردشگری پرور در شمال شرق شهمیرزاد قرار دارد که به عنوان منطقه حفاظت شده پرور شناخته شده و دارای پوشش گیاهی متنوع است. این منطقه شامل روستاهای پرور، کاورد، تمام، تلاجیم، فینسک و ملاده است.
وجود قلاع، تپه های باستانی، بناهای تاریخی متعدد و کاخ ابراهیم خان در ملاده از جاذبه های تاریخی مذهبی این منطقه است.
چشم اندازهای طبیعی، انواع گونه های جانوری شامل خرس، گربه وحشی، خوک و کبک، انواع گونه های مرتعی، ییلاق های متعدد و انواع گیاهان دارویی از جاذبه های گردشگری پرور است.
روستای چاشم :
روستای چاشم از توابع بخش شهمیرزاد شهرستان مهدیشهر در 19 کیلومتری شمال غربی شهمیرزاد واقع شده است و در پای قله کوه نیزوا قرار دارد.
چاشم روستایی پایکوهی است و آب آن از چشمه و قنات تامین میشود مهمترین جاذبه گردشگری این منطقه، ارتفاعات زیبا و چشم نواز نیزوا، وجود امکان تفریح زمستانی در منطقه، چشمه روزیه، وجود تپه های باستانی، امامزاده ها و ... است.
